Album Sarac'h
Ar vamm lazherez
1
Trizek bugel am eus ganet
En desped din nemet merc’hed
Daouzek anezho ’m eus lazhet
N’on ket deu’t ’benn an drizekvet
N’on ket deu’t ’benn an drizekvet
Ha n’eo ket hep bezañ klasket.
2
An noz all pa oan kousket krenn
Gant un droug skrijus ’tihunen
Ur marvran ruz-tan ha diskarn
’Sanke e veg don em skouarn
Hag unan all gwenn-kann-eon
’Skilfe ha ’gigne ma divronn
Hag antronoz d’ar gouloù de’z
En em gavet ’oan dougerez
En em gavet ’oan dougerez
Genel ’raen en abardaez
Ur verc’h vihan an drizekvet
Pa m’oa ken c’hoant paotrig kaouet
Ur verc’h vihan he blev rouz-flamm
Heñvel buhez ouzh re he mamm
Ur verc’h du-glaou he daoulagad
Diouzh re he mamm disheñvel mat
Ne ouzen dare piv an tad
« Hunit, hunit bravig, aelig
Hag ober ’rin deoc’h allazig
Hag ober ’rin deoc’h un toullig
Dindan ar sapin el liorzhig
Ha kanañ ’rin deoc’h ur chañson
« Gwerz ar marv, kan an anaon ! »
’M boa ket gant ma ger echuet
Ma roen dezhi laezh kontammet
Ma roen dezhi laezh kontammet
Goulenn ’rae en-dro p’oa denet
Kemer ’raen neuze ur blueg-treid
Hag he mougen hep truez ’bet
Met ’benn ur pennad goude-se
Balbouzat a rae adarre
Balbouzat a rae ’n he c’havell
Kemer ’raen neuze ur gontell
Ha da skeiñ fulor ennon
’Kreiz he bruched don ’n he c’halon
Ha da skeiñ forzh ma c’hellen
Met ne ziwade ket, takenn !
Ha da skeiñ a-daol-da-daol
Ha da skeiñ ’vel unan foll
Ha da skeiñ, skeiñ kemen’
Ma erruen skuizh ha ’semplen
Antronoz vintin ’tihunen
Gant mouezhig ma merc’h milliget
A seblante din o lâret :
« Na pegen mat am eus kousket ! ».
3
Ha setu hi deuet d’he oad
Evit ma brasañ kalonad
Abred ha diwe’t, noz-ha-de’z
Ne ra din nemet gwall-vuhez
Ne ra din nemet gwalldroio’
Un deiz a vo ma distrujo :
« Me ho ped ma mamm, ma mammig
Daoust hag eñ rofec’h din ho pig
Ho pig pe ho pal ne ra forzh
Ma kleuzfen un toull el liorzh
Ma kleuzfen un toull er jardrin
Da blantañ eno ur sapin
Da blantañ ur sapin eno
E lec’h ’n hini kozh ’zo marv
E lec’h ’n hini kozh ’zo gweñvet
Ma mamm, ma mammig, me ho ped ! »
Ha me paourkaezh sod da blegañ
Ha da reiñ dezhi peadra
Ha da reiñ dezhi peadra
Nebeud goude ’lâre din c’hoa’ :
« Echu ma zoullig ma mammig
Deu’t ’ta da welet un tammig ! »
Met p’oan erru evit sellet
Ganti ’oan bountet ha beziet !
4
Ha setu me en douar don
Seziset on gant ar spouron
Ha da skrapat, da ziskrapat
Allas, allas din, hep tro vat
Allas, allas din, ’ra netra
’Met kouezhañ ’m eus aon donoc’h c’hoa’
Ha da grial a-rann galon
Met den da glevet ac’hanon
Ha da c’hervel a-bouez ma fenn
Met den d’am respont em bez yen
Nemet trouz ar preñved gludek
O rampañ etre ma bizied !
5
Daoust petra ’n un taol ar youc’h-se ?
Lârit din ’ta, e anv Doue !
Daoust petra ’n un taol ’r safar-mañ
’Lak an douar holl da grenañ !
’Welan a-bell ur stroll o tont
En e benn an Ankoù, ur spont !
Hag eñ pignet war ur marc’h dall
En daou du tanfoeltr o strakal !
En daou du o strinkañ moged
D’e heul bugale o vonet
D’e heul o vonet krotoused
O c’horf hag o fenn digiget
D’e heul o vonet merc’higoù
O ma ene, ma re eo !
Ha ’tonet o-holl war ma zro
Ha ’koroll, ’kanañ war un dro
Ha war un dro ’koroll, ’kanañ
A-dro-da-dro tishoc’h-tishañ :
« Hunit, hunit bravig, mammig
Ha kanañ ’raimp deoc’h ur sonig
Ha kanañ ’raimp deoc’h ur sonenn
Gwerz ar soufrañs, kan an ifern ! ».
Denez
La mère tueuse
1
J’ai mis au monde treize enfants
À mon grand désespoir que des filles
J’en ai tué douze
Je ne suis pas venue à bout de la treizième
Je ne suis pas venue à bout de la treizième
Et ce n’est pas faute d’avoir essayé.
2
L’autre nuit comme je dormais profondément
Je fus réveillée par un terrible mal
Un corbeau rouge feu, décharné
Enfonçait son bec dans mon oreille
Un autre blanc comme l’écume
Griffait et blessait mon sein
Le lendemain à l’aube
Je me trouvais enceinte
Je me trouvais enceinte
Et accouchais l’après-midi
D’une petite fille la treizième
Moi qui voulais tant un garçon
D’une petite fille aux cheveux roux
Comme ceux de sa mère
D’une petite fille aux yeux noir charbon
Ce n’était pas les yeux de sa mère
Je ne savais pas qui en était le père
« Dormez, dormez sagement bel ange
Et je vous câlinerai
Et je vous creuserai une petite fosse
Dans le jardin sous le sapin
Et je vous chanterai une chanson
« La Gwerz de la mort, le chant des défunts ! »
Je n’avais pas fini ces mots
Que je lui donnai du lait empoisonné
Je lui donnai du lait empoisonné
Elle en redemanda
Je pris alors un édredon
Et l’étouffai sans pitié
Mais peu de temps après
Elle babillait à nouveau
Elle babillait dans son berceau
Je m’emparai alors d’un couteau
Et la frappai pleine de fureur
Dans la poitrine, en plein cœur
Je la frappai de toutes mes forces
Sans que coule la moindre goutte de sang !
Je la frappai coup sur coup
Je la frappai comme une folle
Je la frappai, frappai si fort
Qu’épuisée, je m’évanouis
Le lendemain matin j’étais réveillée
Par la petite voix de ma maudite fille
Elle semblait me dire
« Comme j’ai bien dormi ! ».
3
La voici devenue grande
Pour mon plus grand malheur
Matin et soir, jour et nuit
Elle fait de ma vie un enfer
Elle me joue des sales tours
Un jour, elle me tuera
« Ma mère, je vous prie
Donnez-moi votre pioche
Ou votre pelle peu importe
Que je creuse un trou dans le jardin
Que je creuse un trou dans le jardin
Pour planter un nouvel arbre
À la place du sapin mort
Ma mère, je vous prie ! »
Et moi pauvre idiote, je fléchis
Peu après, elle me dit encore
« Ma mère, j’ai fini de creuser
Venez donc voir ! »
Mais une fois au bord de la fosse
Elle me poussa à l’intérieur
Et m’enterra.
4
Me voici enfouie sous terre
Pétrifiée de terreur
Je gratte, je me débats
Hélas, hélas ! en vain
Hélas, hélas ! je n’arrive à rien
Qu’à m’enfoncer plus encore
Je crie de tout mon être
Mais personne ne m’entend
J’appelle à tue-tête
Mais personne ne me répond
Dans ma tombe froide
Que le bruit des vers visqueux
Qui glissent entre mes doigts !
5
Mais quelle est cette clameur
Dites-moi, au nom de Dieu !
Mais quel est ce vacarme
Qui fait trembler la terre ?
Je vois une foule venir à moi
En tête l’Ankou, quelle épouvante !
Il monte un cheval aveugle
De chaque côté la foudre éclate
De chaque côté jaillit de la fumée
Derrière lui vont des enfants
Des enfants avortés
Corps et visages décharnés
Derrière lui vont douze filles
Ô mon âme, ce sont les miennes !
Elles font une ronde autour de moi
Et se mettent à danser et à chanter
Et elles tournent encore et encore
De plus en plus vite à chaque tour
« Douce mère, dormez sagement
Et nous vous chanterons une chanson
Nous vous chanterons une belle chanson
« La Gwerz de la douleur, le chant de l’enfer ! ».
Denez